Lente: kom er maar in! Stroom binnen door de wijdgeopende ramen en deuren. Heerlijk. Eindelijk. Ook al was het ’n kwakkelwinter. Of juist daarom: er was nauwelijks ijs of sneeuw om ons buiten mee te vermaken. De deuren en ramen dicht. Wachtend met een deken over het hoofd tot we weer verlost zouden zijn van de aanhoudende grauwte. Kijkend naar Nederlanders die in warme, zonnige streken op zoek zijn naar de mol. Spelen we in de winter niet allemáál een beetje voor mol?
Om ’t benauwd van te krijgen
Dat binnen zitten of werken (of erger: binnen zittend werken)
maakt ons er niet vrolijker op.
Zijn we dan misschien productiever omdat we niet worden afgeleid door lonkende
terrasjes?
Helaas gaat dat niet op. Onze zin en vermogens dalen er dramatisch van. Je
merkt het vast niet op, maar zelfs ademhalen werkt in het merendeel van de
gebouwen niet goed uit.
Wist je dat zelfs in drukke steden de kwaliteit van de lucht binnen, slechter
is dan die van buiten? En wel 5 tot 7 keer zo erg. Ondanks de toevoer van verse
lucht door mechanische ventilatie.
Omdat we het merendeel van onze tijd binnen doorbrengen, pakt dat niet best uit
voor onze gezondheid.
Harvard meet binnenlucht en effecten
Niet goed voor onze gezondheid en die van onze medewerkers,
cliënten of patiënten. En niet
goed voor de (bedrijfs)resultaten. Investeren in ‘lucht’ wordt vaak nog gezien
als bijzaak: “We spend 90% of
our time indoors and 90% of the cost of a building are the occupants, yet
indoor environmental quality and its impact on health and productivity are
often an afterthought”. In een recente Harvard studie (publicatie oktober 2015),
neemt Joseph Allen de kwaliteit van de binnenlucht en de effecten ervan onder
de loep.
Met zijn team onderzocht hij negen cognitieve functies onder 24 deelnemers,
waaronder architecten, ontwerpers, programmeurs, ingenieurs, managers en
creatieve marketeers. De deelnemers voerden hun normale werkzaamheden uit
terwijl de onderzoekers ze blootstelden aan vier verschillende
binnenklimaat-condities. De concentratie VOS (vluchtige organische stoffen) en
CO2 (kooldioxide) varieerden, evenals de (groene) ventilatietechnieken.
Hij stelt dat de resultaten in de richting wijzen dat zelfs kleine aanpassingen
aan het binnenklimaat al veel impact kunnen hebben op cognitieve vermogens als
besluitvaardigheid.
Binnenlucht: cocktail van VOS en CO2
VOS staat voor Vluchtig Organische Stoffen die in veel
kunstmatig gemaakte producten voorkomen. Deze chemicaliën komen in de lucht
door verdamping. Je kunt ze ruiken; denk aan nieuwe meubels, lijm of
luchtverfrissers (!). Maar even vaak zijn ze geurloos, of worden dat na verloop
van tijd. Terwijl ze nog jaren duurt voor ze echt verdampt zijn. Misschien heb
je wel gehoord van formaldehyde? Een stof die uit bouwmaterialen als MDF en
spaanplaat wasemt.
Wat kan helpen is goede natuurlijke ventilatie zoals het open zetten van ramen.
In bedrijven en instellingen zijn de ramen vaak hermetisch gesloten. Daar mag
je hopen dat de mechanische ventilatie deze stoffen uitdrijft.
In hoge concentraties kunnen ze veel kwaad aanrichten. Denk aan ademhalingsproblemen, irritaties en hoofdpijn of bij extreem hoge blootstelling aan de beroepsziekte OPS bij huisschilders. De concentratie VOS in moderne gebouwen is in het algemeen vrij laag. Toch is er steeds meer bewijs dat bij constante blootstellingen, zelfs aan geringe concentraties, ook het sick building syndrome op kan treden. Typische symptomen hiervan variëren van slaperigheid, irritaties, moeite met concentreren, vermoeidheid en misselijkheid.

Even terug naar het Harvard onderzoek. Daar ging het om metingen
van slechts één week. Dat VOS nadelige gevolgen hebben, hadden de onderzoekers
wel verwacht. Wat verraste is het effect van het altijd relatief onschuldig
geleken CO2 (kooldioxide). Dat bleek op maar liefst zeven van de negen gemeten
functies invloed te hebben. Met elke ademhaling zijn wij daarmee zelf de
grootse binnenvervuiler.
Bij hoge concentraties kan dat leiden tot benauwdheid en symptonen zoals bij
het Sick Building syndrome genoemd. Ook hiervoor geldt dat in de meeste moderne
gebouwen een goed (mechanisch) ventilatiesysteem deze problemen kan
ondervangen.
Binnen net zo goed als buiten?
Bepaalde binnencondities kunnen dus slecht uitpakken voor onze
gezondheid. Een goed mechanisch ventilatiesysteem kan de effecten enigszins
neutraliseren.
Is het dan ook mogelijk om een binnenklimaat te creëren dat de gezondheid, de
prestatie en het welbevinden juist bevordert?
Goed nieuws: Ja dat kan!
Voor nu: vier de lente, gooi die ramen open en laat de frisse lucht binnen. Is die lucht té fris, trek desnoods je jas aan. In mijn volgende blog kom ik met minder rigoureuze oplossingen om de lucht te klaren. Ook ga ik nog wat meer in op de bevindingen van Harvard.
En my favorite: ik laat zien waarom het soms zo gek niet is om toch achter die geraniums te gaan zitten.
Om op adem te komen.